Hapert
Hapert, of in het Brabants: Haopert, is een dorp in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Het maakt deel uit van de gemeente Bladel. Het ligt in de Brabantse Kempen en in de Brainportregio Eindhoven. Het dorp telt 5760 inwoners (2023). Dit is inclusief het buurtschap Dalem dat 1 kilometer ten zuiden van Hapert ligt.
Hapridum, Hapaert of Happaert, Hapard of Happard.
Dit zijn enkele namen waaronder Hapert in het verleden bekend stond. De eerste schriftelijke vermelding is echter Heopurdum en stamt uit 710 na Christus. Hapert bestaat dus officieel 1315 jaar in 2025. Vanaf de 12e eeuw wordt Hapert gebruikt als officiële spelling.
Uit archeologische opgravingen blijkt dat al in de bronstijd, zo’n 3000 tot 8000 jaar voor Christus, mensen aanwezig waren in het gebied wat nu Hapert is. Onder andere vuurstenen voorwerpen en urnenvelden zijn teruggevonden. Maar ook voorwerpen die wijzen op aanwezigheid van de Romeinen in latere tijden. Na de Romeinse bezetting kwamen de gebieden rond Hapert in het bezit van aartsbisschop Willibrordus.
In de Middeleeuwen, vanaf 1186, vormen de drie dorpen Hapert, Hoogeloon en Casteren samen een Heerlijkheid met eigen plaatselijk bestuur en rechtspraak. Vele eeuwen later vormen deze drie dorpen nog steeds de gemeente Hoogeloon ca totdat, in 1997, de gemeente fuseert met de gemeente Bladel en Netersel.
Tot eind 19e eeuw was Hapert een dorp dat beschouwd werd als achtergebleven gebied. De ommekeer begon op het moment dat duidelijk werd dat er veel behoefte was aan dennenhout in Limburg. Het provinciebestuur besloot om de uitgestrekte heidevelden te gaan bebossen met vooral, den, spar en lariks als leverancier van het benodigde stuthout voor de mijnbouw. Al snel werd er een tramlijn aangelegd van Eindhoven naar Reusel om onder andere de nodige goederen te transporteren, maar ook werd de tram gebruikt als openbaar vervoer. Mede dankzij deze ontwikkelingen kwam de sigarenindustrie snel op gang. Naast Eindhoven en vele andere Kempische dorpen was ook Hapert een plaats waar het produceren van sigaren veel plaatsvond.
Reeds eeuwenlang worden de bewoners van Hapert Gapers ofwel Haopertse Gaopers genoemd. De verklaring van de bijnaam heeft overigens niks te maken met geeuwen, maar moet gezocht worden bij een gaper, een uithangbord voor apothekers. In de 18e eeuw woonde in De Kuil te Hapert een teut(handelaar) die in bloedzuigers handelde.
Het buitengebied van Hapert heeft, mede door het agrarische verleden, voor een groot deel nog altijd een landbouw bestemming. Naast de vele landbouw bevindt zich nabij buurtschap De Pan het natuurgebied De Kempen, die zijn naam dankt aan de gelijknamige streek. Het belangrijkste deel van dit gebied wordt gevormd door Boswachterij De Kempen, voorheen stond dit bekend als Boswachterij Hapert. Het gebied bestaat voor een belangrijk deel uit naaldhout met lanen die omzoomd zijn met Amerikaanse eik. Ook is er nog een heidegebied van 75 hectare overgebleven, dat bekendstaat onder de naam Hapertse Heide. Het is een overblijfsel van de uitgestrekte heidevelden in het grensgebied van Nederland en België die begin 20e eeuw grotendeels bebost werden. De Hapertse Heide sluit aan bij de Cartierheide, die in het bezit was van Natuurmonumenten maar nu door Staatsbosbeheer wordt beheerd. Deze twee gebieden worden van elkaar gescheiden door een restant van de oude Bredasebaan, beter bekend als de landweg en bekende handelsroute van Luik naar Breda. Ook het landgoed Pals behoort tot dit gebied. Dit gebied staat ook bekend om een neergestorte Lancaster III bommenwerper waarbij vier bemanningsleden omkwamen. Dit gebeurde op 19 september 1944 tijdens de Operatie Market Garden. Er is nooit een gedenkplaats of monument voor geplaatst.
De bossen van Hapert zijn tevens een recreatiegebied die druk bezocht wordt door rust zoekende mensen. Zo zijn er diverse wandel- en fietsroutes die deze gebieden aan doen, meerdere picknickplaatsen, een natuurkampeerterrein en het nabij gelegen bungalowpark Het Vennenbos. Ook is Hapert en zijn omgeving opgenomen in het wandel en fietsroutenetwerk.
Uit het verleden zijn nog een aantal mooie gebouwen overgebleven.
De Sint-Severinuskerk is een neoromaanse kerk uit 1923 die ontworpen is door Joseph Franssen, de bijbehorende Pastorie is gebouwd in 1926. Beide gebouwen zijn geïntegreerd in de Multi Functionele Accommodatie waarin o.a. ook de school, de bibliotheek, de sporthal en het gemeenschapshuis zijn opgenomen. De Hapertse Korenmolen is een windmolen uit 1896 die staat aan de rand van de bebouwde kom. Het Belhuis is de voormalige pastorie. Het gebouw stamt uit 1883.
Meer informatie:
Hapert: Hapert - Wikipedia
Dalem: Dalem (Noord-Brabant) - Wikipedia
De Kempen: Kempen (streek) - Wikipedia
Noord Brabant: Noord-Brabant - Wikipedia
Voormalige gemeente Hoogeloon ca: Hoogeloon, Hapert en Casteren - Wikipedia
Bezienswaardigheden:
De Severinus kerk: Sint-Severinuskerk (Hapert) - Wikipedia
De Hapertse molen: Korenmolen (Hapert) - Wikipedia
Het Belhuis: Belhuis - Wikipedia
Oude smederij: Voormalige smidse Hapert - Wikipedia
Bekende Hapertnaren, toen en nu:
De Geuze Els, Elsken Joosten: Elsken Joosten - Wikipedia
Willy Mignot: Willy Mignot - Wikipedia
Alfons Lemmens: Alfons Lemmens - Wikipedia
Will van Woerkum: Will van Woerkum - Wikipedia
Fons Spooren: Fons Spooren - Wikipedia
Mies van Hout: Mies van Hout - Wikipedia
Twan Castelijns: Twan Castelijns - Wikipedia
Wesley Kreder: Wesley Kreder - Wikipedia
Alexander Merkx: Alexander Merkx - Wikipedia
Aniek van Alphen: Aniek van Alphen - Wikipedia
Tijn Kolsteren: Tijn Kolsteren - Wikipedia